Jeziora bez nadzoru – samowola właścicieli i błędy w zarządzaniu

Jeziora są zasobami wodnymi o istotnych funkcjach ekologicznych, rekreacyjnych i krajobrazowych, dlatego rozwój tych akwenów powinien uwzględniać ich wielofunkcyjny charakter i zachowanie wysokiej jakości wód. Jeziora sklasyfikowane jako wody płynące stanowią własność Skarbu Państwa, a gospodarowanie nimi należy do obowiązków podmiotów publicznych. Wyniki dotychczasowych kontroli NIK wskazują na liczne nieprawidłowości w tym obszarze. Do największych problemów należy ograniczanie dostępu do linii brzegowej przez właścicieli nieruchomości przylegających do jezior oraz samowolna budowa pomostów. Ostatnie badanie, dotyczące gospodarowania jeziorami stanowiącymi wody publiczne Najwyższa Izba Kontroli podjęła w 2022 r. z własnej inicjatywy w celu oceny realizacji przez właściwe organy administracji publicznej związanych z tym zadań. Skontrolowano Ministerstwo Infrastruktury oraz 16 jednostek organizacyjnych Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie, tj. Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej (KZGW) oraz po 5 regionalnych zarządów gospodarki wodnej (dalej także zarządy regionalne), zarządów zlewni i nadzorów wodnych. NIK oceniła prawidłowość działań tych organów, a także nadzoru nad gospodarowaniem publicznymi jeziorami. W toku kontroli analizowano m.in.: wykonywanie uprawnień właścicielskich Skarbu Państwa (SP) w stosunku do jezior, w tym zbywanie gruntów pod śródlądowymi wodami płynącymi; egzekwowanie zakazu grodzeń nieruchomości w sposób uniemożliwiający dostęp do jezior; sprawowanie kontroli gospodarowania wodami.

ABSTRACT

Lakes Without Supervision – Lawlessness of Owners and Mistakes in Management

Lakes are water resources with significant ecological, recreational and scenic values, that is why their development should consider their multifunctional nature and preservation of high quality of water. Lakes, which are classified as flowing waters, belong to the State Treasury, and their management lies with public entities. The audits that NIK conducted to date in the area indicated numerous irregularities. These include restricted access to the shoreline due to owners of estates adjacent to lakes, or illegally constructed piers. The latest audit of NIK related to the management of lakes that constitute public waters was conducted in 2022, on NIK’s own initiative, in order to assess how the competent public administration bodies performed their tasks in the area. The audit comprised the Ministry of Infrastructure and 16 organisational units of the Polish Waters State Water Holding (Polish Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie, PGW WP), i.e. the National Board of Water Management (Polish Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej, KZGW), five regional water management boards, five boards of drainage basins and five water supervisory boards. NIK assessed the activities of these bodies, as well as the supervision of public lakes management. The following issues were audited: performance of owner’s responsibilities by the State Treasury with regard to lakes, including sales of lands, execution of the ban on fencing that prevents access to lakes, and control of water management.

Key words: fencing of lakes, illegal construction of piers, access to shoreline, shoreline, characteristics of waters, control of water management