Ponad 150 informacji z kontroli NIK przedkłada każdego roku Sejmowi, wypełniając w ten sposób swoją misję dostarczania parlamentowi wiedzy o stanie państwa, w tym o finansach publicznych. Prezes NIK na posiedzeniach plenarnych Sejmu prezentuje najważniejsze dokumenty związane z działalnością Izby jak również stanowisko w istotnych sprawach mających związek z kontrolami przeprowadzonymi przez Izbę. Przedstawiciele NIK biorą także udział w posiedzeniach komisji i podkomisji sejmowych.
Najwyższa Izba Kontroli jest naczelnym organem kontroli państwowej i podlega Sejmowi RP. Podległość ta wynika z Konstytucji RP i ustawy o NIK.
Zapisy powyższych aktów prawnych określają, jakie dokumenty Izba ma obowiązek przedkładać Sejmowi.
Rys. 1. Dokumenty, które NIK jest zobowiązana przedkładać Sejmowi RP
Opis grafiki
Dokumenty, które Najwyższa Izba Kontroli jest zobowiązana przedkładać Sejmowi RP:
- Analiza wykonania budżetu państwa i założeń polityki pieniężnej
- Opinia w przedmiocie absolutorium dla Rady Ministrów
- Informacje o wynikach kontroli zleconych przez Sejm lub jego organy
- Informacje o wynikach kontroli przeprowadzonych na wniosek Prezydenta RP, Prezesa Rady Ministrów oraz innych ważniejszych kontroli
- Wnioski w sprawie rozpatrzenia przez Sejm określonych problemów związanych z działalnością organów wykonujących zadania publiczne
- Wystąpienia z wynikającymi z kontroli zarzutami dotyczącymi działalności osób wchodzących w skład Rady Ministrów, kierujących urzędami centralnymi i Prezesa NBP [1]
- Sprawozdanie z działalności w poprzednim roku Sejm Rzeczypospolitej Polskiej
- Analizę wykorzystania wynikających z kontroli wniosków dotyczących stanowienia lub stosowania prawa
[1] A także osób kierujących instytucjami, o których mowa w art. 4 ust. 1 ustawy o NIK.
Izba jest zobowiązana również przekazywać Sejmowi roczny plan pracy. Ustawa daje także Sejmowi i jego organom prawo zlecania kontroli.
Prezes NIK, wykonując obowiązki określone w Konstytucji RP, ustawie o NIK i regulaminie Sejmu RP, uczestniczy w plenarnych posiedzeniach Sejmu. Rokrocznie przedstawia Sejmowi Analizę wykonania budżetu państwa i założeń polityki pieniężnej oraz Sprawozdanie z działalności NIK.
Przedstawiciele Izby każdego roku biorą udział w setkach posiedzeń komisji i podkomisji sejmowych. Prezentują wyniki i udzielają wyjaśnień odnośnie przeprowadzonych kontroli, jak również zgłaszają opinie do poselskich inicjatyw ustawodawczych. Przedstawiciele Izby mogą także, wykorzystując ustalenia kontroli oraz wynikające z nich oceny i wnioski, zgłaszać uwagi do sprawozdań i informacji przedkładanych danej komisji przez przedstawicieli rządu lub inne osoby uczestniczące w posiedzeniu.
NIK stale współpracuje z Komisją do Spraw Kontroli Państwowej. Do zakresu jej kompetencji należy m.in. opiniowanie planu pracy NIK, rocznego sprawozdania, projektu statutu, budżetu oraz sprawozdania z jego wykonania. Komisja dokonuje okresowych ocen działalności Izby, w tym analizuje przedłożone informacje o wynikach kontroli oraz stan realizacji wystąpień pokontrolnych. NIK przedstawia Komisji również szczegółowe opracowania tematyczne, dotyczące m.in. działalności międzynarodowej, współpracy NIK z innymi organami kontroli w Polsce oraz analizę skarg i wniosków wpływających do Izby.