Kontrolerki
Niezależne, profesjonalne, wytrwałe, do głębi rozumiejące wagę kontroli państwowej, skupione na człowieku i świadome doniosłości wykonywanych zadań. Kontrolerki NIK opowiadają o blaskach i cieniach swojej pracy ale przede wszystkim o instytucji, która od ponad stu lat jest strażnikiem publicznych pieniędzy i, dla wspólnego dobra, bada mechanizmy działania państwa.
Odcinek 1
Anna Dejk-Chojnacka
Delegatura NIK w Szczecinie
Odcinek 2
Kinga Komenda
Delegatura NIK w Kielcach
Odcinek 3
Agnieszka Kałdunek
Delegatura NIK w Lublinie
Odcinek 4
Magdalena Gierlak
Delegatura NIK w Rzeszowie
Odcinek 5
Magdalena Sokołowska
Centrala NIK w Warszawie
Szanowni Państwo!
Misją NIK jest niezależna profesjonalna kontrola zadań publicznych w interesie obywateli i państwa. Najwyższa Izba kontroli realizuje swoje zadania od ponad 100 lat prowadząc kontrole w przeróżnych obszarach i sektorach działalności państwa. Zapewne tym efektem działań NIK, o którym słyszą Państwo najczęściej jest raport. Jest to informacja o wynikach przeprowadzonej przez Izbę kontroli, która, oprócz dokładnego opisu badanej kwestii zazwyczaj zawiera także zalecenia i rekomendacje kierowane do decydentów oraz wnioski dotyczące zmian i korekt, jakie należy wprowadzić do istniejących przepisów.
więcej
Informacje na temat zasad działania NIK, jej organizacji, historii, a także – oczywiście – informacje o kolejnych kontrolach znajdą Państwo w innych miejscach naszej strony internetowej, ale... jak właściwie wygląda kontrola NIK? I – czym jest praca kontrolerska? Czy jest ryzykowna? A może nudna? Czy kontroler lub kontrolerka powinien mieć poczucie misji? Czy to trudna praca? Czy Izba faktycznie zmienia na lepsze życie obywateli? Czy działalność Izby to skuteczność pozorna czy też istotny, głęboki i prawdziwy wpływ na mechanizmy działania państwa, a zatem – także – na jego losy?
Na te i wiele innych pytań mogą Państwo znaleźć odpowiedź w serii filmowej „Kontrolerki”, która mówi o misji, roli i działaniu wyjątkowej instytucji: Najwyższej Izby Kontroli.
W składającej się z pięciu filmów serii przedstawiamy rolę kontroli państwowej dla działalności państwa, proces przygotowania i prowadzenia kontroli, blaski i cienie pracy kontrolerskiej oraz najważniejsze wartości, jakimi kieruje się Izba – wartości, których praktyczna realizacja jest trudnym i wymagającym przywilejem i które nieodmiennie fascynują.
Zgodnie z wytycznymi przyjętymi przez Międzynarodową Organizację Najwyższych Organów Kontroli INTOSAI w dokumencie INTOSAI-P 12 Wartości i korzyści płynące z działania najwyższych organów kontroli* istotą działania Najwyższego Organu Kontroli jest wprowadzenie zmian do życia obywateli.
W drugim z trzech zdefiniowanych w dokumencie obszarów wartości: Ukazywanie istotności działania NOK (Najwyższego Organu Kontroli) obywatelom, parlamentowi i innym interesariuszom, mowa jest, między innymi, o tym, że „interesariusze powinni lepiej znać i rozumieć rolę organu kontroli jako niezależnego audytora sektora publicznego”. Chodzi bowiem o to, aby jak najefektywniej mogli Państwo korzystać z naszej pracy, czyli wyników przeprowadzonych przez NIK kontroli...
Zapraszamy do oglądania!
* INTOSAI-P 12 The Value and Benefits of Supreme Audit Institutions – making a difference to the lives of citizens; INTOSAI 2019. INTOSAI – International Organisation of Supreme Audit Institutions, pol.: Międzynarodowa Organizacja Najwyższych Organów Kontroli. INTOSAI to autonomiczna, niezależna i apolityczna organizacja patronacka międzynarodowej społeczności kontroli państwowej, posiadająca specjalny status – organu doradczego – przy Radzie Ekonomicznej i Społecznej ONZ. Więcej na: www.intosai.org
O serii
Mimo, że wszystkie odcinki „Kontrolerek” mówią o Najwyższej Izbie Kontroli – jej misji, wartościach i działaniu, to każdy z nich nacechowany jest indywidualnym kolorytem osobowości opowiadającej o NIK kontrolerki. Każda z kontrolerek mówi też o nieco innych kwestiach – bo dla każdej prowadzone kontrole zapisały się w pamięci innymi wyzwaniami, trudnościami i sukcesami, satysfakcją. Każda z kontrolerek jest też, po prostu, człowiekiem – z życiem prywatnym, rodziną, obowiązkami, pasjami i hobby, na które praca w Najwyższej Izbie Kontroli niejednokrotnie mocno wpływa.
Odcinek 1
Anna Dejk-Chojnacka, Delegatura NIK w Szczecinie O budowie lodołamaczy, remoncie okrętu wojennego i odrabianiu lekcji przez telefon, o wartości – dla społeczeństwa i dla NIK – jaką jest wiarygodność Izby, o współpracy zespołów kontrolnych i istotności społecznego aspektu prowadzonych kontroli, o rozumieniu profesjonalizmu, komplementach oraz przesłuchiwaniu świadków – o tym usłyszycie Państwo w filmie z Anią.
Odcinek 2
Kinga Komenda, Delegatura NIK w Kielcach Jest to prawdopodobnie najbardziej poruszający i emocjonalny odcinek całej serii. Dogłębnie uzmysławia specyfikę działalności NIK, związek pomiędzy właściwym przygotowaniem kontroli, a jej efektem dla pojedynczego człowieka; wreszcie – zmiany, które pojawiają się w wyniku kontroli, a także ogromną cenę w emocjach, którą niekiedy płaci kontroler czy kontrolerka i którą zapłaciła też Kinga. Kontrola, jaką koordynowała Kinga dotyczyła standardów opieki nad kobietami, które urodziły martwe dziecko lub doświadczyły poronienia.
Odcinek 3
Agnieszka Kałdunek, Delegatura NIK w Lublinie Agnieszka mówi o poszukiwaniu prawdy („Tylko prawda jest ciekawa”), o kulturze prowadzenia kontroli, o dialogu z jednostkami kontrolowanymi i wstawaniu o 4.30 rano, żeby o 7.00 zjawić się w jednostce kontrolowanej. Mówi także o inspirujących zmianach, jakie mają miejsce w wyniku – a niekiedy w trakcie – prowadzenia kontroli, o stresie i odpowiedzialności a także o czasie, który rodzina Agnieszki oddaje NIK, aby jej kontrole były przygotowane najlepiej, jak można. Mówi o niezależności NIK, która dla niej jest wartością nadrzędną.
Odcinek 4
Magdalena Gierlak, Delegatura NIK w Rzeszowie Inżynier budownictwa i prawniczka, do NIK trafiła, bo... poszła przetestować rozmowę kwalifikacyjną dla koleżanki, świetna organizatorka i pasjonatka synergii w korzystaniu z danych oraz budowaniu sprawnie działających zespołów kontrolerskich. Niezmordowanie angażująca się w propagowanie informacji o wynikach kontroli dotyczącej otyłości u dzieci i młodzieży, aby dane pozyskane w kontroli oraz wnioski skierowane przez NIK do decydentów przyniosły jak najwięcej korzystnych zmian.
Odcinek 5
Magdalena Sokołowska, centrala NIK w Warszawie Dla NIK zrezygnowała z pracy naukowej, gdyż uznała, że praktyczne zastosowanie odpowiedzi na pytania stawiane w kontrolach jest ciekawsze od rozważań teoretycznych. Doktorat z psychologii obroniła już będąc w Izbie. Z perspektywy naukowca, mówi o swoim uznaniu dla eksperckiej wiedzy wielu pracowników NIK, a jako psycholog szczególnie wyraźnie dostrzega pasję i zaangażowanie, które wielu „nikowców” poprowadziło do decyzji związania całego swojego życia zawodowego z Izbą.
Słowniczek NIK
Pojawiające się w filmach terminy związane z NIK
- kontrola
- kontrola koordynowana
- koordynator kontroli
- zespół kontrolny
- kierownik zespołu kontrolnego
- wnioski de lege ferenda
- grosz publiczny
- nabór do NIK
- wystąpienie pokontrolne
- plan pracy NIK
- metodologia kontroli
- doradca
- program kontroli
- delegatura
- aplikacja kontrolerska
- ustawa o NIK
Kontrola
Najwyższa Izba kontroli prowadzi różnego rodzaju kontrole. Najważniejszą z nich jest kontrola wykonania budżetu państwa. NIK realizuje kontrole w oparciu o przyjęty na dany rok plan pracy. W razie potrzeby NIK przeprowadza także, poza ustalonym planem pracy, kontrole doraźne. Ich podjęcie i realizacja wynika z zaistnienia pilnej i istotnej potrzeby skontrolowania danej kwestii lub z innych przyczyn np. przygotowania jakiegoś zagadnienia na potrzeby właściwej kontroli (kontrola rozpoznawcza), sprawdzenia realizacji wniosków zawartych w informacji o już zakończonej kontroli (kontrola sprawdzająca), lub rozpatrzenia skarg i wniosków (kontrola skargowa).
Kontrola koordynowana
Kontrola, którą zajmuje się więcej niż jedna jednostka organizacyjna NIK np. kontrola przekrojowa badająca daną kwestię w kilku województwach.
Koordynator kontroli
Kontroler, który opracowuje projekt programu kontroli planowej lub tematyki kontroli doraźnej koordynowanej, czuwa nad sprawnym i terminowym przebiegiem kontroli, uczestniczy w rozstrzyganiu wątpliwości pojawiających się w toku kontroli, w tym zgłaszanych przez właściwe jednostki kontrolne oraz opracowuje projekt informacji o wynikach przeprowadzonej kontroli.
Zespół kontrolny
Zespół kontrolerów NIK wyznaczony do prowadzenia kontroli. W przypadku kontroli koordynowanych zespoły kontrolne mogą składać się z pracowników delegatur czy departamentów NIK.
Kierownik zespołu kontrolnego
Kontroler, który oprócz własnych zadań związanych z prowadzeniem kontroli w różnych aspektach organizuje pracę zespołu kontrolnego w jednostce kontrolowanej.
Wnioski de lege ferenda
Wnioski zawarte w informacji o wynikach kontroli, które NIK kieruje do podmiotów kontrolowanych posiadających inicjatywę ustawodawczą i w których postuluje kierunek zmian w obowiązującym stanie prawnym.
Grosz publiczny
Nieco archaiczny już obecnie termin pojawiający się w aktach prawnych nt. kontroli państwowej. Oznacza po prostu środki publiczne. Znany z popularnego fragmentu pisma ministra skarbu Księstwa Warszawskiego, Tadeusza Dembowskiego, wystosowanego w związku z pracami przygotowawczymi do dekretu z dnia 14 grudnia 1808 r. o Głównej Izbie Obrachunkowej w brzmieniu: … ktokolwiek grosz publiczny do swego rozporządzenia odbiera, wydatek onegoż usprawiedliwić winien.
O tym, dlaczego ten cytat ma dla Izby szczególne znaczenie – a zwłaszcza dla wydawanego przez NIK periodyku naukowego „Kontrola Państwowa”:
Więcej o dwumiesięczniku „Kontrola Państwowa”
Nabór do NIK
W NIK poprzez „nabór” określa się proces poszukiwania pracowników na stanowiska kontrolerskie; proces poszukiwania pracowników na inne stanowiska (administracyjne i obsługi) określa się jako rekrutację.
Wystąpienie pokontrolne
Podsumowanie ustaleń kontroli przeprowadzonej w jednostce kontrolowanej, które przedstawiane jest kierownikowi tej jednostki.
Plan pracy NIK
Wykaz kontroli, jakie Izba przyjęła do realizacji na dany rok. Plan pracy NIK jest podawany do publicznej wiadomości na początku roku. Wymaga on uchwały Kolegium NIK.
Metodologia kontroli
Ustalone na etapie przygotowywania kontroli metody badania danego obszaru, które pozwolą na efektywną i dokładną analizę obszaru poddanego kontroli oraz sformułowanie wniosków.
Doradca (prawny, ekonomiczny, techniczny)
Stanowisko eksperta, który wspiera działania koordynatora kontroli oraz zespołu kontrolnego.
Program kontroli
Informacje potrzebne do sprawnego prowadzenia kontroli oraz dokonania oceny kontrolowanej działalności.
Aplikacja kontrolerska
Zespół szkoleń, który można odbyć wyłącznie w Najwyższej Izbie Kontroli, zakończony serią egzaminów.
Aplikacja kontrolerska ma na celu teoretyczne i praktyczne przygotowanie aplikantów do wykonywania i nadzorowania czynności kontrolnych.
Ustawa o NIK
Obok Konstytucji RP, podstawowy akt prawny określający rolę i działanie Najwyższej Izby Kontroli.