Budowa Muzeum Historii Polski – najdroższa inwestycja w obszarze kultury w historii

Budowa siedziby Muzeum Historii Polski okazała się jedną z najdłużej trwających inwestycji w dziedzinie kultury finansowanych z budżetu państwa oraz prawdopodobnie jedną z najdroższych. Od momentu utworzenia Muzeum w 2006 r. do czasu zakończenia prac budowlanych w 2023 r. upłynęło 17 lat, a koszty realizacji projektu (wraz z wystawą stałą) przekroczą 1,2 mld zł. Do 2015 r. wsparcie budowy stałej siedziby Muzeum odbywało się w formie dotacji celowych na finansowanie lub dofinansowanie kosztów realizacji inwestycji. Natomiast w 2015 r. Rada Ministrów podjęła uchwałę w sprawie ustanowienia programu wieloletniego „Budowa Muzeum Historii Polski”, który był trzykrotnie (w 2017 r., 2018 r. i 2021 r.) zmieniany. Przedsięwzięcie było dwukrotnie przedmiotem zainteresowania Najwyższej Izby Kontroli. W 2015 r. Izba przeprowadziła kontrolę „Budowa muzeów w Polsce w latach 2007–2015”, w ramach której zbadano m.in. budowę siedziby MHP, zaś w 2022 r. – kontrolę planową „Budowa Muzeum Historii Polski”, która dotyczyła wyłącznie tej inwestycji. Pytanie definiujące cel główny badania brzmiało: czy budowa siedziby i wystawy stałej Muzeum Historii Polski była właściwie przygotowana i realizowana? Wyniki kontroli, którą objęto lata 2016–2022 (do dnia zakończenia czynności), zostały zaprezentowane w Informacji o wynikach kontroli, zatwierdzonej przez Prezesa NIK 12 stycznia 2023 r. Poniżej zaprezentowano najważniejsze ustalenia kontroli z 2022 r. Odniesiono się również do wyników kontroli z 2015 r., które dotyczyły budowy Muzeum.

ABSTRACT

Construction of the Museum of the Polish History – Problems with the Investment

The construction of the headquarters of the Museum of the Polish History (Polish: Muzeum Historii Polski) has become one of the longest investments in the area of culture financed from the state budget, and probably one of the most expensive. It took seventeen years from the establishment of the Museum in 2006 to the termination of the construction works in 2023, and the costs of the project implementation (including the permanent exhibition) will exceed PLN 1.2 billion. By 2015, the support for the construction of the permanent headquarters of the Museum was provided through earmarked subsidies for financing or co-financing of the investment’s costs. While in 2015, the Council of Ministers took a decision to create the multiannual programme “Construction of the Museum of the Polish History” that was modified three times (in 2017, in 2018 and in 2021). The initiative was audited by the Supreme Audit Office twice. In 2015, NIK conducted the audit “Construction of museums in Poland in the years 2007–2015” which examined, among others, the construction of the headquarters of the Museum of the Polish History. In 2022, NIK carried out the planned audit “Construction of the Museum of the Polish History”, exclusively dedicated to this very investment. The question that defined the main objective of the audit read: “Was the construction of the headquarters and the permanent exhibition of the Museum of the Polish History properly prepared and realised?”. The results of the audit, which covered the years 2016–2022 (by the date of terminating the proceedings) were presented in the post-audit statement approved by the President of NIK on 12 January 2023. The article presents the main findings of the audit, referring also to the 2015 results.

Key words: Museum of the History of Poland, MHP, construction of the Museum of the History of Poland, headquarters of MHP, permanent exhibition of MHP