DOI: 10.53122/ISSN.0452-5027/2023.1.01
„Kontrola Państwowa” 1/2023
Pełna treść artykułu (plik PDF)
Łukasz Augustyniak
Pomoc publiczna w Unii Europejskiej urosła do rangi jednej z najważniejszych dziedzin prawa konkurencji, choć opiera się jedynie na kilku przepisach prawa pierwotnego UE. Chodzi o artykuły 107 i 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE), które wyznaczają zakres kompetencyjny, materialny oraz proceduralny tego obszaru oraz podmiotów odpowiedzialnych za jego egzekwowanie, w tym kontrolę udzielanej pomocy. Artykuł przybliża kwestie związane ze stosowaniem norm kompetencyjnych i przepisów proceduralnych w celu określenia zakresu kompetencji Komisji Europejskiej (KE) do swobody udzielania pomocy publicznej oraz kontrolowania uprawnień państw członkowskich UE w tym obszarze. Choć regulacje odnoszą się w sposób dość lakoniczny do przesłanek oraz zakresu udzielania pomocy przez państwa, ich znaczenie wzrosło niemalże do konstytucyjnych zasad prawa Unii wraz ze zwiększoną aktywnością państw członkowskich w dziedzinie interwencji gospodarczych, połączoną z walką KE o zachowanie transparentności i reguł konkurencji na rynku wewnętrznym UE. Na skutek rozwoju orzecznictwa i praktyki przepisy te ograniczyły w znaczny sposób suwerenność państw w dziedzinie swobody działań podejmowanych w ramach polityki gospodarczej, wywołując jednocześnie dalekosiężne skutki o charakterze ekonomicznym. Obecnie można śmiało skonstatować, że owe przepisy traktatowe znajdują zastosowanie do całego spektrum działań państwowych, a przesłanki określone na ich podstawie powinny być brane pod uwagę przy każdej interwencji ze strony państwa. Ponadto, nie sposób wyobrazić sobie wdrażania funduszy europejskich bez ścisłego przestrzegania reguł pomocy publicznej – konsekwencje ich naruszenia mogą mieć bowiem katastrofalne skutki dla beneficjentów.
Słowa kluczowe: pomoc publiczna, kontrola, Komisja Europejska, notyfikacja pomocy, kompetencje kontrolne
ABSTRACT
The Competence of the EC to Review State Aid Measures
The article presents the scope of the European Commission’s competence regarding the examination of state aid measures. The provisions of Articles 107 and 108 of the Treaty on the Functioning of the European Union were analysed as they were the basis for the clarification of the powers to review by this institution in the case-law of the Court of Justice of the European Union. Despite the exclusivity of the Commission’s competence in matters of state aid, the Member States also play a significant role in this area, in particular when the obligation to notify new state aid measures and ensuring compliance with the standstill clause are concerned. Furthermore, certain functions, which are supplementary yet complementary at the same time, are performed by the national courts. The Commission’s measures to review, provided by Regulation 2015/1589 codifying the CJEU case-law in this field, is discussed in this study. It should be highlighted that, if review proceedings are performed in relation to the Member State concerned, the consequences of the infringements are mainly borne by the beneficiaries of the aid granted. The author also gives a brief reminder of the rights of the interested parties and the particularities of challenging the Commission’s aid decisions.
Key words: state aid, review, the European Commission, notification of state aid, powers to review, aid scheme