Zanim jednak goście z Izby Obrachunkowej Ukrainy (RPU) – wicedyrektorzy departamentów, kierownicy wydziałów i kontrolerzy – zapoznali się z bardziej teoretyczną problematyką seminaryjną, pierwszym tematem wiodącym stało się pytanie: co łykamy? Rzecz jednak nie w poczęstunku, a w dwóch bardzo ważnych kontrolach, jakie przeprowadziła łódzka Delegatura NIK. Właśnie w Łodzi kierownictwo delegatury przybliżyło Ukraińcom kontrolę dopuszczania do sprzedaży suplementów diety oraz nadzoru nad stosowaniem dodatków dom żywności (komponenty E). Wskazano na przyczyny podjęcia tych kontroli, założenia kontroli, sposób ich przeprowadzenia, najważniejsze ustalenia oraz efekty.
Wyniki obydwu kontroli – wskazujące, że nadzór nad tymi strefami jest iluzoryczny – silnie rezonowały w mediach i skłoniły organy państwowe do działań systemowych, mających ograniczyć obecność substancji zbędnych bądź szkodliwych w naszej diecie. Problem ten nie jest specyficznie polski, nic więc dziwnego, że gości z Ukrainy żywo zareagowali na prezentację i zainicjowali ożywioną dyskusję. Ukraińców szczególnie interesowały losy wniosków de lege ferenda, skoro to właśnie wadliwość uregulowań prawnych stała za nieprawidłowościami wykrytymi przez łódzką Delegaturę NIK.
Potem przyszedł czas na rozważania na tematy związane bezpośrednio z jakością procesu kontrolnego. Nasi pracownicy zapoznali gości z zagadnieniami etyki kontrolerskiej i szkolenia kontrolerów pod tym względem.
Prezes NIK opowiedział przedstawicielom Izby Obrachunkowej Ukrainy o kontroli wykonania zadań przez kontrolerów, czyli o wewnętrznym systemie monitorowania jakości.
Kontrola państwowa byłaby działaniem iluzorycznym, gdyby nie wsparcie prawne. Rzecz dotyczy nie tylko prawnego umocowania działań kontrolerskich oraz wniosków stawianych przez Izbę, bezwzględnie dostosowanych do istniejącego porządku prawnego lub proponujących nowe rozwiązania kompatybilne z ogólnym porządkiem prawnym w kraju. Odrębnym zagadnieniem jest bowiem współpraca narodowego audytora z organami ścigania. Choć bowiem NIK nie jest instytucją ścigającą uchybienia w funkcjonowaniu sfery publicznej, to jednak ma statutowy obowiązek reagować na stwierdzone w toku kontroli wypadki łamania prawa. Kieruje wówczas do prokuratury powiadomienia o podejrzeniu popełnienia wykroczenia lub przestępstwa wraz ze stosownym uzasadnieniem, wspartym pozyskanymi w toku kontroli dowodami.
