Obie strony dzielą przekonanie, że niezależność najwyższych organów kontroli jest fundamentalnym elementem każdego demokratycznego państwa. Dostrzegają również konieczność ciągłego rozwoju profesjonalnej i skutecznej kontroli państwowej. Stąd inicjatywa rozwinięcia stałego dialogu w przekonaniu, że będzie on podstawą dla nowych, wspólnych inicjatyw.
W podpisanej na konferencji prasowej w Łodzi przez obu prezesów Deklaracji partnerstwa i współpracy Polacy i Litwini zobowiązali się m.in. do wzajemnej wymiany doświadczeń zawodowych. Polscy kontrolerzy zainteresowani są m.in. tym, jak Litewski Urząd Kontroli Państwowej monitoruje wdrażanie wydanych przez siebie zaleceń pokontrolnych. Od listopada 2016 r. dane o ich realizacji dostępne są dla opinii publicznej. Każdy obywatel może sprawdzić stopień realizacji danego zalecenia przez skontrolowaną jednostkę. Dane prezentowane są w formacie przyjaznym czytelnikowi, umożliwiając szybkie odnalezienie poszukiwanej informacji. Aktualizowane są codziennie w zautomatyzowany sposób. Można odnaleźć je na stronie internetowej litewskiego Urzędu Kontroli Państwowej (tylko w języku litewskim).
Stronę litewską zainteresowały z kolei efekty trzech głośnych kontroli przeprowadzonych przez NIK. Działania Izby dotyczące suplementów diety, jakości paliwa oraz ekranów akustycznych przyniosły obywatelom wymierne korzyści. W trakcie spotkania zaprezentowano Audytorowi Generalnemu Litwy elementy funkcjonującego od ponad dwóch lat w NIK systemu zapewnienia jakości procesu kontrolnego. Arūnas Dulkys był zainteresowany założeniami oraz doświadczeniami we wdrażaniu Systemu, który cieszy się uznaniem na forum międzynarodowym. System zapewnienia jakości kontroli zbudowano w oparciu o najlepsze międzynarodowe wzory i standardy kontroli państwowej. Wykorzystano przede wszystkim Standardy Kontroli Jakości INTOSAI (Międzynarodowej Organizacji Najwyższych Organów Kontroli). Dzięki wdrożeniu Systemu Zapewnienia Jakości Procesu Kontrolnego możliwe jest sprawne i profesjonalne zarządzanie wszystkimi etapami postępowania, przy zastosowaniu podejścia projektowego w kontroli. Audytor Generalny Litwy wyraził swoje uznanie dla funkcjonującego Systemu i podkreślił, że będzie chciał wykorzystać przedstawione rozwiązania w Urzędzie Kontroli Państwowej Litwy.
Deklaracja partnerstwa i współpracy wzmacnia współdziałanie i podtrzymuje rozwój relacji między NIK a UKP Litwy. Obydwa najwyższe organy kontroli będą dokładać starań, aby wymieniać doświadczenia z zakresu przeprowadzania kontroli oraz wzajemnie się wspierać w procesie usprawniania niezależnej działalności kontroli państwowej, a także będą dążyć do skutecznej komunikacji służącej dobru międzynarodowej społeczności NOK.
Audytor Generalny Arūnas Dulkys wystąpił do Prezesa NIK Krzysztof Kwiatkowskiego z prośbą o dokonanie przeglądu partnerskiego Urzędu Kontroli Państwowej Litwy. Eksperci z NIK wielokrotnie brali udział w takich przeglądach. Przegląd partnerski to narzędzie, które najwyższe organy kontroli wykorzystują coraz częściej, dbając o najwyższą jakość swojej pracy. W obiektywnej ocenie działalności własnej instytucji niezwykle pomocne są spostrzeżenia innych najwyższych organów kontroli.
Podczas wizyty poruszono temat działalności Grupy Zadaniowej EUROSAI ds. kontroli samorządowych (TFMA) i planowanych równoległych kontroli samorządów. NIK i NOK Litwy będą liderami kontroli „Odpowiedzialność jednostek samorządu terytorialnego za inwestycje kapitałowe”, która zostanie przeprowadzona przez członków Grupy w 2018 r. Kontrola ma dotyczyć sposobów inwestowania przez samorządy w projekty infrastrukturalne i społeczne. Audytorzy będą badać m.in. czy przed przystąpieniem do projektu sporządzana jest rzetelna analiza korzyści płynących z inwestycji dla mieszkańców oraz czy dokonywany jest rzetelny przegląd źródeł finansowania tych przedsięwzięć. Grupa Zadaniowa EUROSAI ds. kontroli samorządowych dynamicznie się rozwija i dołączają do niej kolejne kraje. NIK od początku powstania Grupy ściśle współpracuje z UKP Litwy.
Delegacja NOK Litwy spotkała się z Kierownictwem NIK. Omówiono szerzej współpracę w ramach EUROSAI i INTOSAI (europejskiej oraz światowej organizacji najwyższych organów kontroli). Podjęto również zagadnienie finansów UE i roli Urzędu Kontroli Państwowej Litwy jako rady fiskalnej. Na Litwie, co warte odnotowania, przyjęto pod tym względem unikalne rozwiązanie.
Rady fiskalne zostały utworzone w kilku krajach w związku z pogorszeniem się stanu finansów publicznych, zwłaszcza po kryzysie 2008 roku. Z tego powodu w państwach tych powołano organy niezależne od rządu, o składzie fachowym (pozapartyjnym), głównie dla monitorowania stabilności finansowej i formułowania jawnych ocen w tym zakresie. Zadania rad fiskalnych nakładają się zwykle na zadania najwyższych organów kontroli i obie te instytucje są powiązane. Jednak wyłącznie na Litwie Urząd Kontroli Państwowej pełni jednocześnie zadania rady fiskalnej. Choć wyrażane w tej roli przez Urząd oceny i zalecenia mają charakter doradczy, to - jak stwierdził sam Arūnas Dulkys - praktyka pokazała, że decyzje rządu dotyczące polityki fiskalnej podejmowane są dzięki nim w sposób bardziej obiektywny i przejrzysty.
Goście przyjrzeli się również komunikacji Izby z parlamentem i opinią publiczną oraz procesowi przygotowywania budżetu NIK.
Audytor Generalny Litwy uczestniczył także w prezentacji tzw. rankingu kontroli, w ramach którego wszystkie kontrole są oceniane według precyzyjnie opisanych kryteriów. Arūnas Dulkys był zainteresowany tym rozwiązaniem i pytał szczegółowo o kryteria oraz procedurę przyznawania punktów.
Polskich i litewskich kontrolerów łączą przyjazne stosunki i wspólne przedsięwzięcia. Urząd Kontroli Państwowej Litwy uczestniczył w otwarciu szkolenia dla NOK Gruzji, Mołdawii i Ukrainy w maju 2015 r. w Warszawie. Wspólnie z NIK wziął również udział w przeglądzie partnerskim w NOK Węgier, który zakończył się w 2016 roku. Na prośbę Litwinów NIK zorganizowała w Warszawie w październiku 2015 r. międzynarodowe seminarium dotyczące kontroli jednostek samorządu terytorialnego. NOK Litwy przewodniczy grupie zadaniowej EUROSAI ds. kontroli samorządowych. Litwini są z kolei członkiem kierowanej przez NIK Podkomisji INTOSAI ds. Standardów Kontroli Wewnętrznej.
Wizyta delegacji litewskiej rozpoczęła się w Delegaturze NIK w Łodzi. Dzisiaj goście kontynuują spotkania w centrali Najwyższej Izby Kontroli w Warszawie. Rano, na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach, Audytor Generalny Arūnas Dulkys i prezes NIK Krzysztof Kwiatkowski złożyli kwiaty pod Pomnikiem ofiar katastrofy smoleńskiej.
