Sprzedaż udziałów i akcji mniejszościowych przez Ministra Skarbu Państwa

Liczba działających spółek, w których Skarb Państwa ma udziały mniejszościowe zmniejszyła się o ponad 1/3 (z 704 do 449) w okresie od 2005 do 2008 (I połowa). Sprzedano akcje i udziały 263 firm, najwięcej w 2005 r. Później liczba sprzedaży zmalała. Dobry wynik roku 2005 był efektem m.in. zwrócenia się przez Ministra SP do akcjonariuszy firm z sugestią wykupu tzw. resztówek (niewielkich pakietów akcji pozostałych np. po prywatyzacji). W następnych latach praktycznie zaniechano takich działań.

Kontrola zawartych transakcji nie wykazała działań nielegalnych lub niegospodarności. Akcje 23% spółek, których sprzedaż skontrolowała NIK, sprzedano za cenę równą ich wartości księgowej, dla 60% uzyskano ceny powyżej tej wartości. W pozostałych 2 przypadkach - poniżej tej wartości, ale cena wynikała z wcześniejszej umowy prywatyzacyjnej.

Kolejni ministrowie Skarbu Państwa nie wypracowali strategii sprzedaży posiadanych udziałów mniejszościowych lub akcji. NIK uważa, że Skarb Państwa nie powinien był zatrzymywać mniejszościowych pakietów akcji firm notowanych na giełdzie. Tylko z czterech z nich państwo otrzymało w badanym okresie dywidendę (wypłata z wypracowanego przez firmę zysku). Sprzedaż akcji w w czasie hossy trwającej do połowy 2007 r. gwarantowała wpływy wielokrotnie wyższe (nawet do 25 razy) niż kiedykolwiek później.

Do połowy 2008 r. nie zakończono prywatyzacji 80 spółek, których większościowe pakiety akcji lub udziałów sprzedano w latach 90. Analiza dokumentacji 30 spółek sprywatyzowanych w latach 1991-95 pokazała, że MSP nie podejmowało do 2007r. prób zakończenia ich prywatyzacji. Jedenaście spośród nich zostało postawionych w stan upadłości, a następnie cztery w stan likwidacji (m.in. Norblin SA, Stocznia Szczecińska Porta Holding SA, Zakłady Samochodowe Jelcz SA, Śląskie Zakłady Przemysłu Cukierniczego "Hanka" SA). Konsekwencją zaniechania sprzedaży pakietów mniejszościowych tych firm w odpowiednim czasie jest zerowa wartość posiadanych obecnie przez Skarb Państwa akcji upadających lub likwidowanych spółek. W przypadku siedmiu z tych 11 spółek sprzedaż pakietów mniejszościowych była sprawą stosunkowo prostą. Gdy je prywatyzowano, w umowach określono już kiedy i na jakich warunkach mogą być sprzedane pozostałe mniejszościowe akcje i udziały. MSP nie wykorzystało tych możliwości.

NIK zwraca uwagę, że wprowadzone z początkiem 2009 r. zmiany do ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji uprościły procedury, co pomoże zdynamizować sprzedaż pakietów mniejszościowych (np. nie ma obowiązku występowania o zgodę Rady Ministrów na sprzedaż, jeśli Skarb Państwa ma w spółce nie więcej niż 25% udziałów lub akcji).

Informacje o artykule

Udostępniający:
Najwyższa Izba Kontroli
Data utworzenia:
21 stycznia 2010 10:49
Data publikacji:
01 lipca 2009 10:50
Wprowadził/a:
Andrzej Gaładyk
Data ostatniej zmiany:
15 lipca 2013 12:39
Ostatnio zmieniał/a:
Andrzej Gaładyk

Przeczytaj treść ponownie