Formularz e-mail, list, telefon - takimi drogami każdy może zgłosić do NIK sprawy, które w jego opinii wymagają interwencji Izby. Specjalnie powołana jednostka - Wydział Skarg i Wniosków - zajmuje się wszystkimi otrzymanymi sygnałami o nieprawidłowościach w państwie. Nadawca każdej ze skarg jest informowany o sposobie jej załatwienia. Izba ma 30 dni na rozpatrzenie wniosków, ale stara się to robić niezwłocznie. Jeśli okaże się, że zgłoszona sytuacja wykracza poza kompetencje NIK, jest wówczas przez Izbę przekazywana właściwemu organowi, np. Państwowej Inspekcji Pracy czy Inspekcji Handlowej.
Skargi napływające do Izby to cenne źródło informacji o nieprawidłowościach w funkcjonowaniu państwa. Stanowią wiarygodną bazę danych o obszarach, które wymagają kontroli NIK. Sygnały od obywateli wykorzystywane są w trojaki sposób. Pierwszy z nich - zwykle najbardziej oczekiwany przez nadawcę - to kontrola doraźna, czyli natychmiastowa kontrola zainspirowana bezpośrednio przez skargę. Drugi to wykorzystanie informacji w kontroli wcześniej zaplanowanej lub właśnie przeprowadzanej. Trzeci to włączenie sygnałów o nieprawidłowościach do analizy poprzedzającej powstanie przyszłych programów kontroli. Choć osoby zgłaszające skargę nie zawsze natychmiastowo odczuwają skutek działania NIK, to jednak każdy ich głos jest wykorzystywany i pomaga Izbie w dziele naprawiania państwa.
Ostatnio wzrosła liczba sygnałów o nieprawidłowościach wysyłanych przez obywateli za pomocą poczty elektronicznej. Pracownicy NIK, wychodząc naprzeciw oczekiwaniom obywateli, umieścili na stronie internetowej www.nik.gov.pl specjalny formularz "Skarg i wniosków". Korespondencja wysłana za jego pomocą odbierana jest bezpośrednio przez pracowników Wydziału Skarg i Wniosków.
Aby skarga mogła zostać rozpatrzona, musi zawierać imię i nazwisko zgłaszającego oraz jego adres. Warto także podać adres e-mail, ponieważ znacznie przyspiesza to komunikację z pracownikami Izby. Anonimowe zawiadomienia nie są przez NIK rozpatrywane.
