Zasada zrównoważonego rozwoju jest w Polsce podstawową zasadą wynikającą z Konstytucji. Wyzwania dotyczą nie tylko redukcji ubóstwa, walki z głodem czy zapewnienia zdrowia. Chodzi też o zrównoważone wykorzystanie środowiska naturalnego, ograniczenie nierówności społecznych czy zapewnienie dostępu do energii. Cele będą realizowane w 5 obszarach:
- ludzie
- planeta
- dobrobyt
- pokój
- partnerstwo
Ministerstwo Rozwoju a po reorganizacji Ministerstwo Przedsiębiorczości i Technologii koordynuje realizację założeń Agendy 2030, w tym celu 11 „Uczynić miasta i osiedla ludzkie bezpiecznymi, stabilnymi, zrównoważonymi oraz sprzyjającymi włączeniu społecznemu”. To pakiet inicjatyw obejmujący wsparcie instytucjonalne, doradcze, inwestycyjne, który ma zwiększyć liczbę i wartość inwestycji finansowanych m. in. z Unii Europejskiej oraz Funduszu Inicjatyw Samorządowych. Ministerstwo Inwestycji i Rozwoju przygotowało natomiast „Pakiet dla miast średnich tracących funkcje społeczno - gospodarcze”. Oprócz ministerstw kontrolą objęto 122 prezydentów i burmistrzów miast tracących wspomniane wyżej funkcje oraz Główny Urząd Statystyczny.
Wypowiedź Augustyna Kubika
W czasie kontroli skierowano pisma do prezydentów i burmistrzów miast średnich, które w największym stopniu zagrożone są utratą funkcji społeczno-gospodarczych (zgodnie z wynikami analizy przeprowadzonej przez Polską Akademię Nauk) z zapytaniem czy i w jakim zakresie korzystają lub zamierzają skorzystać ze wsparcia oferowanego w ramach „Pakietu dla średnich miast”. Analiza odpowiedzi wykazała, że miasta znają ofertę wsparcia dostępną w pakiecie, na bieżąco monitorują ogłaszane nabory i rozważają możliwość udziału, biorąc pod uwagę zdiagnozowane potrzeby miasta i ustalone cele jego rozwoju. Z uzyskanych odpowiedzi wynika też, że w 24 miastach (22,4%, które odpowiedziały) rozpoczęto realizację projektów, jednak w 45 miastach (41,2%) nie podjęto jeszcze działań w ramach pakietu.
NIK wskazała też obszary, na które rząd powinien zwrócić szczególna uwagę. Te najważniejsze to m. in. tworzenie partnerstwa społeczno - instytucjonalnego. Ma ono stworzyć jak najszersze grono osób lub instytucji, które będą zaangażowane w realizację projektów. Agenda 2030 kieruje się bowiem zasadą „Nikt nie zostanie pominięty”. Drugi ważny obszar to promocja i upowszechnienie celów zrównoważonego rozwoju. Wyniki badań dotyczących wiedzy w społeczeństwie o tych celach w państwach Unii, przeprowadzonych przez Komisję Europejską pod koniec 2016 r. wskazują, że największą znajomość celów zrównoważonego rozwoju Agendy 2030 spośród państw członkowskich UE mieli Finowie (73%), Luksemburczycy (62%) i Holendrzy (61%). W Polsce aż 65% badanych nie słyszało o celach, 24% badanych słyszało o nich, ale nie wie dokładnie, co one oznaczają, a zaledwie 9% badanych słyszało o tych celach i wie, co one oznaczają. Dlatego polskie urzędy powinny zwrócić szczególną uwagę na promocje. Swoją pomoc deklaruje ONZ. Prezes NIK Krzysztof Kwiatkowski dwukrotnie już rozmawiał na ten temat z Mariolą Ratschką p.o. dyrektora Ośrodka Informacji ONZ w Warszawie.
Wypowiedź Marioli Ratschki
Programy kontroli Agendy 2030 przygotowały 63 państwa. Kontrola NIK trwała od początku stycznia do końca marca tego roku. Na bieżąco Izba wymieniała się doświadczeniami z NOK Indii i Indonezji. W maju w Nankinie w Chinach zespół kontrolny NIK wspólnie z innymi przedstawicielami NOK przeanalizował ustalenia kontrolne i projekty raportów krajowych. W czerwcu na spotkaniu prezesów NOK Grupy Wyszehradzkiej z udziałem Sekretarza Generalnego INTOSAI Polska i Słowacja zaprezentowały swoje kontrole.
