Prezes Najwyższej Izby Kontroli Marian Banaś po raz kolejny został wiceprzewodniczącym EUROSAI, czyli Europejskiej Organizacji Najwyższych Organów Kontroli. To dla Najwyższej Izby wyróżnienie i jednocześnie szansa, by na forum europejskim pomóc w promocji niezależnej kontroli państwowej oraz upowszechniać zasadę gospodarności w sektorze publicznym.
Prezes Najwyższej Izby Kontroli, Marian Banaś, wziął udział w XI Kongresie EUROSAI i w posiedzeniu Zarządu EUROSAI, zorganizowanych w dniach 14-15 kwietnia br. przez Najwyższy Urząd Kontroli Czech – w formule online. Europejska Organizacja Najwyższych Organów Kontroli jest jedną z organizacji regionalnych INTOSAI, zrzeszającą obecnie 51 europejskich instytucji kontroli. Pośredniczy w wymianie informacji z zakresu zewnętrznej kontroli państwowej, uczestniczy w tworzeniu międzynarodowych standardów kontroli i organizuje szkolenia dla kontrolerów. Kongres, w skład którego wchodzą wszyscy członkowie organizacji, jest najwyższym organem decyzyjnym EUROSAI, a jego spotkania to jedne z najważniejszych wydarzeń międzynarodowej społeczności kontrolerów. Zwyczajowo zbiera się raz na trzy lata. Kolejny zostanie zorganizowany w 2024 r. w Izraelu.
Podczas tegorocznego Kongresu omówiono i zatwierdzono postępy w realizacji celów i inicjatyw EUROSAI. Wybrano także nowe władze organizacji. Na wniosek Przewodniczącego Zarządu EUROSAI, NOK Czech, Prezes NIK został wybrany na stanowisko Wiceprzewodniczącego Zarządu. Kontrolerska społeczność międzynarodowa uznała osiągnięcia oraz doświadczenie NIK, co jest wynikiem osobistego zaangażowania Prezesa NIK, oraz efektów dotychczasowej współpracy w ramach EUROSAI, które zostały zaprezentowane przez Prezesa NIK podczas spotkań Kongresu i Zarządu.
Na posiedzeniu Kongresu Prezes NIK przedstawił sprawozdanie z wdrażania drugiego celu strategicznego w latach 2017-2021. Z ramienia Zarządu EUROSAI NIK odpowiada za realizację drugiego celu Planu Strategicznego Organizacji na lata 2017-2023 – Pomoc NOK w wykorzystywaniu nowych możliwości i rozwiązywaniu nowych wyzwań przez wsparcie i zapewnianie rozwoju ich potencjału instytucjonalnego – koordynując i monitorując, wraz z Narodowym Urzędem Kontroli Szwecji, realizację inicjatyw podejmowanych w ramach ww. celu. W okresie sprawozdawczym zorganizowano m.in. spotkanie metodyków w 2018 r. w Warszawie, oraz kurs e-learningowy dotyczący kontroli wykonania zadań. Przygotowano także program staży dla kontrolerów europejskich NOK.
Podczas Kongresu przyjęto również raporty z działalności zespołów, grup roboczych i zadaniowych EUROSAI, w tym Grupy Roboczej ds. Kontroli Środowiskowych, kierowanej od 2020 r. przez Najwyższą Izbę Kontroli. Prezes NIK omówił sprawozdanie z działalności grupy, a także przedstawił jej program pracy na najbliższe lata oraz aktualnie realizowane kontrole równoległe, w tym kontrolę międzynarodowego gospodarowania odpadami plastikowymi. NIK przeprowadziła kontrolę krajową w tym zakresie – nr P/19/079 „Działania na rzecz ograniczenia powstawania odpadów z tworzyw sztucznych i ich skutecznego zagospodarowania w Polsce”
Członkowie EUROSAI wybrali także gospodarza kolejnego Kongresu – Izrael, oraz dwóch nowych członków Zarządu EUROSAI. W skład Zarządu na miejsce NOK Holandii i Finlandii, których kadencja się skończyła, weszli decyzją wszystkich członków szefowie NOK Wielkiej Brytanii i Litwy. Wybrano również audytorów EUROSAI na kolejne lata – NOK Bułgarii i Chorwacji. Trybunał Obrachunkowy Turcji przekazał Prezydencję EUROSAI Najwyższemu Urzędowi Kontroli Czech.
Zgromadzeni na Kongresie członkowie EUROSAI zaktualizowali Plan Strategiczny Organizacji, zatwierdzili sprawozdanie finansowe i raport audytorów za lata 2017-2020 oraz przyjęli budżet EUROSAI na lata 2022-2024. Kongres potwierdził także oficjalnie status NOK Kosowa jako pełnoprawnego członka EUROSAI. NIK od wielu lat blisko współpracuje z NOK Kosowa, m.in. przy realizacji projektów współpracy bliźniaczej (twinning).
Kongresowi EUROSAI towarzyszyły spotkania Zarządu Organizacji – w poprzednim i nowo wybranym składzie. Podczas spotkania Zarządu w dniu 15 kwietnia br. powitano nowe władze oraz dokonano podziału funkcji i zadań między członkami Zarządu. NIK, jako Wiceprzewodniczący Zarządu, będzie kontynuować, wraz z Narodowym Urzędem Kontroli Szwecji, koordynację drugiego celu strategicznego Organizacji – Pomoc NOK w wykorzystywaniu nowych możliwości i rozwiązywaniu nowych wyzwań przez wsparcie i zapewnianie rozwoju ich potencjału instytucjonalnego – monitorując realizację inicjatyw podejmowanych w ramach ww. celu i zarządzając nimi.
Zarząd, który tworzą obecnie NOK Czech (jako Przewodniczący), Polski (jako Wiceprzewodniczący), Izraela (jako Wiceprzewodniczący), Litwy, Hiszpanii, Wielkiej Brytanii, Łotwy i Turcji, powołał również zespół do spraw przygotowania nowego planu strategicznego EUROSAI – na lata 2024-2029. NIK będzie zaangażowana w prace ww. zespołu.
Prezes Marian Banaś przedstawił Zarządowi koncepcję szkolenia językowego dla europejskich instytucji zrzeszonych w EUROSAI pt. Audit English. Istotą kursu będzie umożliwienie uczestnikom zapoznania się z leksykonem i składnią technolektu języka angielskiego dot. kontroli i audytu w sektorze publicznym. Wiedzę zdobytą podczas szkolenia uczestnicy mogliby wykorzystać w swojej pracy kontrolnej, m.in. w wymianie doświadczeń z innymi NOK, w przeprowadzaniu wspólnych kontroli, w przygotowywaniu wkładów do wielostronnych raportów, czy podczas analizy angielskojęzycznych publikacji fachowych. Projekt będzie realizowany przez nowo utworzoną w tym celu grupę projektową, którą kierować będzie Najwyższa Izba Kontroli przy wsparciu NOK Wielkiej Brytanii i Szwecji, w ramach drugiego celu strategicznego EUROSAI.
Kolejne spotkanie Zarządu zaplanowano na jesień br. w Londynie.
Członkostwo w Zarządzie EUROSAI wpisuje się w strategię zaangażowania NIK w projekty międzynarodowe oraz w Strategię Najwyższej Izby Kontroli na lata 2021-2024 – m.in. realizację następujących celów strategicznych: 1.3 Wzmocnienie współpracy z interesariuszami (w tym cel operacyjny 1.3.2. Współpraca międzynarodowa); 2.2 Rozwój innowacyjnych metod kontroli; 3.1 Wzmocnienie potencjału kontrolnego; 3.2 Osiągnięcie najwyższych standardów; 4.1 Rozwój zawodowy. Umożliwia również rozwój współpracy z krajami członkowskimi inicjatywy Trójmorza, tj. Bułgarią, Chorwacją, Estonią, Litwą, Łotwą, Rumunią, które podobnie jak NIK są silnie zaangażowane w struktury i działania EUROSAI oraz jej Zarządu.
NIK aktywnie działa w grupach roboczych i zadaniowych EUROSAI, m.in. w grupie ds. kontroli środowiskowych, której pracami kieruje od czerwca 2020 r., grupie ds. Covid-19, grupie ds. IT, której przewodniczyła w latach 2013-2020, grupie ds. wykorzystania funduszy na rzecz katastrof i klęsk żywiołowych czy ds. kontroli samorządowych.
