Uroczystość organizowana we współpracy z Instytutem Pamięci Narodowej, Radą Ochrony Pamięci walk i Męczeństwa oraz Pomorskim Uniwersytetem Medycznym odbyła się 28 lutego w Belwederze.
Prezes NIK, Krzysztof Kwiatkowski wystąpił na uroczystości w szczególnej roli. Jeszcze jako Minister Sprawiedliwości był sygnatariuszem Listu intencyjnego, podpisanego także przez Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej, Łukasza Kamińskiego oraz Sekretarza Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, Andrzeja Kunerta. Sygnatariusze porozumienia wyrazili wówczas wolę nawiązania współpracy i prowadzenia wspólnych działań na rzecz odnalezienia nieznanych dotąd miejsc pochówku ofiar terroru komunistycznego z lat 1944-1956.
W efekcie współpracy podjęto prace ekshumacyjne i rozpoczęto procedury, zmierzające do unieważnienia wyroków stalinowskich sądów, skazujących żołnierzy AK, WiN i innych organizacji podziemia niepodległościowego na karę śmierci i wieloletnie pozbawienie wolności. Do dzisiaj zostało rozpatrzonych lub jest w trakcie rozpatrywania 2500 tysiąca wniosków dotyczących tego rodzaju wyroków. Podczas uroczystości w Belwederze ogłoszono nazwiska dwunastu osób zidentyfikowanych podczas prac ekshumacyjnych, prowadzonych na "Łączce" na Powązkach Wojskowych w Warszawie. Są to: Jan Czeredys (1912-1948), Adam Gajdek (1915-1949), ps. „Agata”, „Antek”, „Olek”, Roman Groński (1926-1949), ps. „Żbik”, Aleksander Adam Kita (1912-1952), Jerzy Miatkowski (1923-1949), ps. „Zawada”, Stanisław Mieszkowski (1903-1952), Antoni Olechnowicz (1905-1951), ps. „Krzysztof”, „Kurkowski”, „Lawicz”, „Pohorecki”, „Meteor”, Marian Orlik (1916-1952), Zbigniew Przybyszewski (1907-1952), Karol Rakoczy (1928-1950), Edmund Tudruj (1923-1949), ps. „Mundek”, Arkadiusz Wasilewski (1925-1949), ps. „Biały”.
- Jest to początek działania na rzecz trwałego upamiętnienia bohaterów tego powojennego dramatu - powiedział prezydent Bronisław Komorowski podczas uroczystości. I zwracając się do rodzin żołnierzy niezłomnych określił, że pochówek żołnierzy zidentyfikowanych po ekshumacjach na Wojskowych Powązkach powinien mieć charakter uroczystości państwowej.
W latach 1944-1956 wskutek terroru komunistycznego w Polsce śmierć poniosło około pięćdziesiąt tysięcy osób - straconych na mocy wyroków sądowych, zamordowanych i zmarłych w siedzibach Urzędów Bezpieczeństwa i Informacji Wojskowej, więzieniach i obozach, zabitych w walce lub w trakcie działań pacyfikacyjnych. Znaczną część ofiar stanowili członkowie antykomunistycznego ruchu oporu, kontynuujący walkę zbrojną do początku lat pięćdziesiątych.
Ciała zamordowanych grzebano w utajnionych i w większości nieznanych do dziś miejscach - w zbiorowych mogiłach na i w okolicy cmentarzy, w pobliżu siedzib aparatu bezpieczeństwa, w lasach i na poligonach wojskowych. Niektóre przekazywano także do zakładów anatomii. Do lat osiemdziesiątych włącznie zlikwidowano prawie wszystkie kwatery ze szczątkami więźniów okresu stalinowskiego.
Projekt „Poszukiwania nieznanych miejsc pochówku ofiar terroru komunistycznego 1944-1956” jest efektem współdziałania wielu państwowych instytucji, przede wszystkim IPN, Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, Ministerstwa Sprawiedliwości oraz Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego. Jego celem jest ustalenie lokalizacji grobów straconych i zamordowanych w latach stalinizmu oraz ekshumacja i identyfikacja odnalezionych szczątków.
