NIK badała przede wszystkim relacje TVP S.A. z producentami zewnętrznymi. Telewizja w latach 2011-2014 ( do końca I kwartału) wydała na produkcję filmów i audycji 2,8 mld zł, z tego 28 proc. na produkcję zewnętrzną (0,8 mld zł). Zawarte z podmiotami zewnętrznymi umowy zabezpieczały interesy Spółki, a zakupiona produkcja została przyjęta do emisji. Telewizja Polska S.A. rzetelnie weryfikowała też kosztorysy przedstawiane przez producentów zewnętrznych i prowadziła z nimi skutecznie negocjacje w celu zmniejszenia kosztów filmów i audycji. Kontrolerzy NIK zwrócili jednak uwagę na następujące nieprawidłowości:
- akceptowano do realizacji filmy i audycje bez dokonania oceny merytorycznej propozycji w systemie ROPAT (20% skontrolowanych audycji),
- brak było jednolitych zasady wyceny nabywanej produkcji,
- nie wprowadzono całościowej procedury antykorupcyjnej dotyczącej współpracy z producentami zewnętrznymi,
- pomimo zaleceń przyjętej przez Spółkę strategii występowały przypadki koncentracji zamówień od niektórych podmiotów zewnętrznych,
- w przypadku części audycji przeszacowywano pokrycie kosztów przychodami, co skutkowało nieosiągnięciem zakładanych wskaźników.
Najwyższa Izba Kontroli ocenia jako gospodarne podejmowane przez Zarząd TVP S.A. działania na rzecz obniżenia kosztów jej funkcjonowania. Spółka podejmowała wynikające z trudnej sytuacji finansowej działania restrukturyzacyjne m.in. w sferze zatrudnienia.
Najwyższa Izba Kontroli zwraca jednak uwagę, że jednym ze skutków restrukturyzacji zatrudnienia jest zmniejszanie się liczby pracowników twórczych. Stanowią oni obecnie ok. 24 proc. ogółu zatrudnionych w TVP S.A.
Przyjęta koncepcja restrukturyzacji zatrudnienia polegająca m.in. na przejęciu części pracowników Telewizji Polskiej S.A. przez podmiot zewnętrzny obarczona jest ryzykami prawnymi polegającymi na ewentualnych roszczeniach: pracowników o przywrócenie do pracy w Spółce po zakończeniu okresu przejęcia oraz o ustalenie istnienia stosunku pracy przez osoby (byłych pracowników TVP S.A.) współpracujące z nią jako przedsiębiorcy. Dodatkowym ryzykiem jest przyjęcie modelu zatrudnienia, w którym znaczna część pracowników (zwłaszcza dziennikarzy przygotowujących programy informacyjne) istotnych dla realizowanej przez spółkę misji nadawcy publicznego jest zatrudniona przez podmioty zewnętrzne nie będące redakcjami w rozumieniu prawa prasowego.
Precedensowy charakter prawny przedsięwzięcia uniemożliwia stwierdzenie w jakim stopniu zidentyfikowane przez NIK ryzyka mogą mieć wpływ - zwłaszcza w dłuższej perspektywie czasowej - na realizację misji nadawcy publicznego oraz spodziewane korzyści ekonomiczne dla TVP S.A. Najwyższa Izba Kontroli zamierza to sprawdzić w odrębnej kontroli.
NIK przedstawiła po kontroli wnioski, których realizacja pomoże wyeliminować stwierdzone nieprawidłowości. Izba wnioskuje o:
- sporządzenie całościowej procedury minimalizującej ryzyka korupcyjne i występowanie konfliktu interesów oraz wprowadzenia jednolitej procedury dotyczącej prowadzenia i dokumentowania negocjacji;
- realizowanie współpracy z producentami zewnętrznymi w trybie konkursowym zgodnie z założeniami Strategii i Pismem Okólnym Prezesa Zarządu TVP S.A.;
- ulepszenie metod kalkulacji spodziewanych kosztów i przychodów w odniesieniu do produkcji zewnętrznej pozyskanej dla TVP1 i TVP2, co pozwoli m.in. minimalizować koszty oraz wzmocni pozycję rynkową TVP S.A;
- dokonywanie rejestracji i oceny zgodnie z procedurą obowiązującą w systemie ROPAT oraz dostosowywanie systemu ROPAT do aktualnych potrzeb TVP S.A. w zakresie współpracy z producentami zewnętrznymi;
- przestrzeganie przez Oddziały Terenowe TVP S.A. procedur w zakresie zawierania i realizacji umów z producentami zewnętrznymi, w tym m.in. stosowania obowiązujących w Spółce zasad opiniowania projektów umów oraz ich rejestracji;
- przestrzeganie przyjętych założeń przy realizacji koncepcji zmian w zatrudnieniu oraz minimalizowanie ryzyk prawnych i faktycznych;
- przestrzeganie obowiązku nadawania co najmniej 50% audycji, wytworzonych w okresie pięciu lat przed rozpowszechnieniem w czasie przeznaczonym na audycje europejskie producentów niezależnych.
