Pomimo nałożonych na podatników obowiązków, organ podatkowy w ograniczonym zakresie dążył do zapewnienia powszechności opodatkowania podatkiem od nieruchomości na terenie Opola. Ustalenia kontroli wskazują, że nierzetelnie weryfikowano informacje o nowych podatnikach, zaniechano opodatkowania 110 nieruchomości, bezpodstawnie udzielono zwolnień w podatku od nieruchomości oraz w znikomym stopniu przeprowadzano kontrole podatkowe.
Delegatura NIK w Opolu przeprowadziła kontrolę pn. Wybrane aspekty ustalania, pobierania i egzekwowania podatków lokalnych przez Miasto Opole. Jej głównym celem było sprawdzenie czy podejmowano prawidłowe i skuteczne działania w celu pozyskiwania dochodów należnych samorządowi terytorialnemu.
Najważniejsze ustalenia kontroli
W Urzędzie Miasta Opola w ograniczonym zakresie analizowano i weryfikowano informacje, którymi dysponował Urząd, obejmujące m.in. dane o zakończeniu budowy obiektów, przekazywane przez organy nadzoru budowlanego, jak też pochodzące z własnych zasobów ewidencyjnych. W objętych szczegółowym badaniem przypadkach upoważnieni pracownicy, mimo że mieli dostęp do ww. informacji, nie korzystali z uprawnienia wynikającego z przepisów ordynacji podatkowej, umożliwiającego wzywanie podatników do złożenia informacji/deklaracji podatkowych. W konsekwencji do czasu zakończenia czynności kontrolnych nie opodatkowano ww. podatkiem 110 nieruchomości położonych na terenie Opola, tj. 16% spośród 681 punktów adresowych objętych kontrolą, co ma istotne znaczenie z uwagi na losowy dobór i liczbę wszystkich adresów.
W latach 2019-2023 (I półrocze) udzielone zostały zwolnienia z podatku od nieruchomości na łączną kwotę 54 758,89 zł w odniesieniu do nieruchomości, które nie zostały indywidualnie wpisane do rejestru zabytków lub zostały wpisane do tego rejestru w ramach zespołów architektonicznych. Naruszono w ten sposób prawo określone w ustawie o podatkach i opłatach lokalnych. Zdaniem NIK jest to systemowy błąd, który powinien zostać niezwłocznie skorygowany.
NIK zwraca również uwagę, że organ podatkowy nierzetelnie weryfikował wywiązywanie się podatników z obowiązku zapłaty podatku od nieruchomości. Okazuje się bowiem, że w całym okresie objętym kontrolą przeprowadzono jedynie 21 kontroli podatkowych, co stanowiło ogółem 0,03% w stosunku do aktywnej liczby podatników (54 534) w 2023 r.
Wnioski
do Prezydenta Miasta Opola o:
- zintensyfikowanie działań na rzecz weryfikacji informacji będących w posiadaniu Urzędu, w celu zapewnienia powszechności opodatkowania podatkiem od nieruchomości;
- weryfikację oraz wszczęcie postępowań podatkowych w przypadku 110 nieruchomości nieobjętych podatkiem od nieruchomości;
- zapewnienie rzetelnej weryfikacji przesłanek uprawniających do zwolnienia z podatku od nieruchomości.
Prezydent Opola przyjął do realizacji wszystkie wnioski pokontrolne.
