Polska przystępując do Unii Europejskiej zobowiązała się do wdrożenia do końca 2020 r. unijnych dyrektyw dotyczących oczyszczania ścieków komunalnych i składowania odpadów Oznacza to, że powstający osad, jako odpad biodegradowalny, nie powinien być przekazywany na składowiska lecz ponownie wykorzystywany. Podstawowy proces odzysku osadu polega na rozprowadzeniu go na powierzchni ziemi w celu nawożenia lub ulepszenia gleby. Sposoby usuwania osadów powinny ograniczać do minimum skutki niekorzystnego wpływu na środowisko. Istnieje więc obowiązek poddania osadów i gruntów, na których mają być one stosowane, badaniom laboratoryjnym.
NIK sprawdziła jak w latach 2007 - 2009 (I półrocze) na terenie województwa wielkopolskiego wykorzystywano osady, które powstały w oczyszczalniach ścieków komunalnych w: Koninie, Czarnkowie, Kuślinie, Rokietnicy, Łęczycy i Witoblu[1]. W oczyszczalniach tych od 2008 roku osady wykorzystywano w całości, nie była jednak prowadzona prawidłowo ewidencja ich wytworzenia oraz karty przekazania przewoźnikowi, co uniemożliwiło nadzorowanie wielkości stosowanych mas odpadów.
Naruszono także określone prawem zasady dotyczące wykonywania badań laboratoryjnych. Tylko jedna oczyszczalnia ścieków w Koninie prawidłowo wykonywała badania osadów. Pozostałych pięć oczyszczalni nie wykonywało tych badań systematycznie lub były one wykonywane w laboratoriach, które nie posiadały właściwych akredytacji (dot. to oczyszczalni w Witoblu, Łęczycy i Kuślinie). W konsekwencji oczyszczalnie nie wiedziały jaka była zawartość metali ciężkich w wykorzystywanych na gruntach rolnych osadach oraz czy znajdowały się w nich bakterie chorobotwórcze.
Żadna oczyszczalnia nie wykonywała prawidłowo obowiązku badania gruntów przed zastosowaniem na nich osadów. Wzrosło w ten sposób zagrożenie skażenia środowiska nadmiarem zawartości metali ciężkich i skażenia biologicznego. Osady stosowane były również na terenie Rogalińskiego Parku Krajobrazowego, co jest bezwzględnie zakazane.
[1] Kontrola została przeprowadzona w: Przedsiębiorstwie Wodociągów i Kanalizacji sp. z o.o. w Koninie, spółce z o.o. Miejska Kanalizacja i Wodociągi w Czarnkowie, Zakładzie Obsługi Komunalnej w Kuślinie, Przedsiębiorstwie Usług Komunalnych sp. z o.o. w Rokietnicy, Przedsiębiorstwie Usług Kanalizacyjnych „Łęczyca” sp. z o.o. w Łęczycy, Zakładzie Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Stęszewie.
