Konwencja bazylejska o kontroli transgranicznego przemieszczania odpadów niebezpiecznych i ich utylizacji jest jednym z najbardziej globalnych porozumień środowiskowych. Sporządzono ją w 1989 roku. Do tej pory ratyfikowało ją 187 krajów, w tym wszystkie kraje członkowskie Unii Europejskiej. Konwencja ma na celu ochronę zdrowia ludzkiego i środowiska naturalnego przed szkodliwymi skutkami, jakie mogą wystąpić w wyniku generowania i utylizacji odpadów.
Podpisanie stanowiska bratysławskiego (od lewej) Prezes NIK Krzysztof Kwiatkowski, szef Najwyższego Urzędu Kontroli Republiki Słowackiej Karol Mitrík, Przewodniczący Izby Obrachunkowej Ukrainy Valerij Patskan
Zagadnienie przestrzegania przepisów Konwencji bazylejskiej przez Ukrainę, Słowację i Polskę było przedmiotem kontroli międzynarodowej przeprowadzonej w 2007 roku przez najwyższe organy kontroli (NOK) tych państw. Rok później we wspólnym raporcie stwierdzono, iż system transgranicznego przemieszczania odpadów pomiędzy Ukrainą, Słowacją i Polską wymaga wyeliminowania nieprawidłowości w zakresie nadzoru oraz kontroli. Inspektorzy rekomendowali:
- wzmocnienie współpracy organów i służb właściwych w sprawach transgranicznego przemieszczania odpadów
- dokonanie zmian w przepisach prawa, precyzujących obowiązki właściwych instytucji w zakresie ewidencji i sposobu wykonywania kontroli transportów odpadów
- poprawę stanu wyposażenia służb granicznych w sprzęt umożliwiający identyfikację odpadów.
Stanowisko bratysławskie podpisuje Prezes NIK, Krzysztof Kwiatkowski
Aby ocenić wykonanie tych wniosków, NOK Ukrainy, Słowacji i Polski uzgodniły potrzebę przeprowadzenia powtórnej kontroli przestrzegania Konwencji Bazylejskiej w swoich krajach (zrealizowana zostanie ona w ramach Grupy Roboczej EUROSAI ds. kontroli wykorzystania funduszy na rzecz katastrof i klęsk żywiołowych).
W tej sprawie w Bratysławie spotkali się szefowie Najwyższej Izby Kontroli, Izby Obrachunkowej Ukrainy oraz Najwyższego Urzędu Kontroli Republiki Słowackiej. Krzysztof Kwiatkowski, Valerij Patskan i Karol Mitrík ustalili i podpisali wspólne stanowisko dotyczące współpracy i podziału obowiązków w ramach kontroli sprawdzającej „Transgraniczne przemieszczanie odpadów w świetle przepisów Konwencji bazylejskiej”.
Zgodnie ze stanowiskiem bratysławskim podstawowym celem międzynarodowego audytu będzie określenie, w jakim stopniu Polska, Ukraina i Słowacja przestrzegają zapisów Konwencji. Inspektorzy ocenią także realizację zaleceń zawartych w raporcie z 2008 roku. Koordynatorem kontroli będzie NIK, która podjęła się opracować zarówno program, jak i raport wspólny, podsumowujący wyniki krajowych audytów. Badaniem objęty będzie okres od 1 stycznia 2015 do 30 czerwca 2019 roku.
