Prezes NIK Krzysztof Kwiatkowski zachęcał przedstawicieli Banku do zainwestowania w programy ochrony powietrza w Polsce. Jednocześnie zadeklarował chęć współpracy NIK-u w tej dziedzinie oraz kontrolowanie stanu realizacji planów, w których finansowo uczestniczyłby Bank Światowy.
Najwyższa Izba Kontroli badała już przedsięwzięcia, w które zaangażowany był Bank. Były to procedury administracyjne i przetargowe obowiązujące przy realizacji projektu ochrony przeciwpowodziowej w dorzeczach Odry i Wisły.
Carlos Pinerua - przedstawiciel Banku Światowego na Polskę i Kraje Bałtyckie powiedział, że przyjechał do NIK, by zapoznać się z uwagami i spostrzeżeniami wynikającymi z kontroli dotyczących ochrony powietrza. Zapewnił, że w tym przypadku najważniejsze nie są nakłady, które może ponieść Bank a wyniki realizowanych programów.
Bo problem jest bardzo poważny. Z danych Europejskiej Agencji Środowiska wynika, że rocznie z powodu smogu umiera w Polsce ponad 46 tys. ludzi. W 2015 r. w zestawieniu emisji pyłów zawieszonych PM2,5 oraz benzo(a)pirenu (substancji niezwykle chorobotwórczych) Polska była na pierwszym miejscu wśród najbardziej zanieczyszczonych krajów Unii Europejskiej.
W zakończonej w tym roku kontroli NIK negatywnie oceniła działania ministra środowiska a działania ministra energii - jako niewystarczające. W pierwszym przypadku NIK uznała, że minister nie podejmował aktywnych i właściwych do skali problemu działań na rzecz kształtowania polityki ochrony powietrza w kraju oraz zapewnienia właściwego funkcjonowania niektórych elementów systemu ochrony powietrza. W przypadku ministra energii NIK stwierdziła, że projekt rozporządzenia o dopuszczalnych parametrach paliw stałych (węgla) zabezpiecza w znacznie większym stopniu sektor węglowy, aniżeli dążenie do ochrony obywateli i środowiska naturalnego przed negatywnym wpływem zanieczyszczeń.
Prezes NIK Krzysztof Kwiatkowski przypomniał, że Izba już kilkakrotnie badała problem zanieczyszczenia powietrza w Polsce. Jeden z raportów zainicjował ogólnopolską debatę społeczną na ten temat i stał się impulsem do działania dla wielu organizacji pozarządowych. Zwrócił przy tym uwagę, że głównym problemem do rozwiązania w Polsce jest wymiana starych, nieefektywnych pieców, dokonanie termoizolacji budynków i podłączanie ich do sieci ciepłowniczych. W przypadku miast termoizolacja i podłączenie do sieci jest łatwiejsze do wykonania niż wymiana pieców i termoizolacja na wsiach i w małych miastach. Tam, według szacunków ok. 40 proc. ludzi nie stać na tego typu operacje.
- Dlatego w Polsce istnieje silna potrzeba dofinansowania procesu wymiany kotłów na nowoczesne. Wierzę, że Bank przygotuje odpowiednie procedury to umożliwiające - mówił na spotkaniu Prezes Kwiatkowski.
Carlos Pinerua, przedstawiciel Banku Światowego na Polskę i kraje bałtyckie stwierdził, że Bank chce pomóc Polsce i rozszerzyć współpracę. Temu będzie służyć nowa oferta wsparcia finansowego, która zostanie przygotowana w najbliższym czasie.
Bank Światowy to instytucja finansowa zrzeszająca 189 krajów. Zapewnia długoterminowe pożyczki o preferencyjnym oprocentowaniu dla krajów członkowskich oraz, po otrzymaniu gwarancji rządowych, dla przedsiębiorstw publicznych. Bank oferuje też dotacje i pomoc techniczną w rozwój ochrony zdrowia, edukacji, ochrony środowiska czy rozbudowę infrastruktury. W zamian oczekuje zaangażowania państw w walkę z korupcją, rozwój demokracji oraz rozwoju sektora prywatnego.
Polska była jednym z krajów założycieli Banku w 1946 r. W 1950 r. jednak wystąpiła z niego, a ponownie członkiem stała się w 1986 r. Bank Światowy zaczął udzielać Polsce pożyczek w 1990 r. Środki te przyczyniły się do poprawy sytuacji w wielu dziedzinach życia społecznego i gospodarczego, w tym w obszarze środowiska naturalnego, zdrowia, infrastruktury i transportu czy restrukturyzacji państwowych firm.
Obecnie Bank finalizuje, rozpoczętą w 2017 r., wstępną analizę dotyczącą jakości powietrza w Polsce. Współpracuje z Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej przy realizacji programu ”Czyste powietrze” (ocieplanie domów i wymiana kotłów). Jest to kontynuacja prac z ubiegłego roku dotyczących efektywności energetycznej domów jednorodzinnych.
