NIK i inne NOK-i
Czy wiedzą Państwo, że najstarszy w dzisiejszej Unii organ kontroli państwowej działa we Francji i kończy w tym roku 800 lat? Albo że spośród 29 NOK-ów unijnych tylko sześć może wszczynać postępowania sądowe i orzekać o odpowiedzialności osób publicznych?
Te i mnóstwo innych ciekawych informacji zawiera nowa publikacja Europejskiego Trybunału Obrachunkowego (ETO) Najwyższe organy kontroli w UE i jej państwach członkowskich - przegląd. Kompendium ma być rokrocznie aktualizowane, obecnie przynosi informacje według stanu na początek 2019 roku.
Zazwyczaj na tej stronie informujemy Państwa o sprawach, które dotyczą niemal wyłącznie Najwyższej Izby Kontroli. Tym razem donosimy o publikacji, która ustawia naszą Izbę na tle naszych unijnych partnerów - 27 innych NOK-ów krajowych i samego ETO. Dzięki temu łatwiej jest zrozumieć, jak duży, a zarazem zróżnicowany jest aparat kontroli państwowej w UE. Bo choć Unia dąży do unifikacji wielu aspektów funkcjonowania państw członkowskich, to każdy NOK zachowuje własną specyfikę, począwszy od struktury, przez budżet na uprawnieniach skończywszy.
Książka, dostępna na stronie Urzędu Publikacji UE (po polsku, a także we wszystkich językach Unii), ma czytelną strukturę. Jej pierwsza część omawia w sposób przeglądowy całą rodzinę europejskich NOK-ów. W ten sposób możemy np. dowiedzieć się, że włoski Corte dei conti ma najliczniejszy personel (ponad 2600 pracowników, o prawie 1100 więcej niż zajmująca trzecią pozycję NIK); że największy budżet w przeliczeniu na pracownika ma luksemburski Cour des comptes/Rechnungshaff (ponad 132 tys. euro - tu NIK plasuje się w drugiej połowie stawki); że w pięciu NOK-ach prezesi mogą zajmować swoje stanowiska bez ograniczeń czasowych poza osiągnięciem wieku emerytalnego; że aż w 13 NOK-ach prezesi sprawują swoje funkcje kierownicze jednoosobowo; albo że najniższą średnią wiekową pracowników mogą się pochwalić NOK-i maltański, estoński i łotewski, a najwyższą - hiszpański?
Druga część publikacji to zwięzłe, ale skrupulatne omówienie charakterystyki poszczególnych najwyższych organów kontroli. Znajdziemy tam informacje na temat ich zakresu działania, usytuowania wśród organów państwa, relacji z rządem i parlamentem, struktury, budżetu, przyjętej metodyki czy sposobu prezentowania wyników kontroli.
Na koniec zagadka: brytyjski National Audit Office może kontrolować władze lokalne, ale regionalnych już nie. Duński Rigsrevisionen na odwrót. Polska NIK może kontrolować i te, i te. A jakie uprawnienia kontrolne wobec władz regionalnych i lokalnych mają francuski Cour des comptes i niemiecki Bundesrechnungshof? Odpowiedź znajdą państwo pod wskazanym linkiem.
