Najwyższe organy kontroli z całego świata weryfikują, jak w ich krajach wydawane są publiczne pieniądze. Tylko raporty niezależnych instytucji zapewniają bezstronną, wiarygodną i obiektywną informację o stanie państwa. INTOSAI wielokrotnie podkreślała wagę tego problemu. Już w 1977 r. Deklaracja z Limy określiła zasadę niezależności organów kontroli. Według niej, aby NOK mógł wypełniać swoje zadania obiektywnie i skutecznie, musi być niezależny od jednostek kontrolowanych i chroniony przed zewnętrznymi wpływami. W 2007 r. XIX Kongres INTOSAI uchwalił kolejną deklarację, w której wyodrębnił 8 filarów niezależności NOK.
O jakich filarach mówi deklaracja? M.in. o statusie prawnym, raportach, mechanizmach monitorowania. Podkreśla, że niezależność NOK musi być jednoznacznie określona w konstytucji i ustawodawstwie danego państwa. Organy kontrolne muszą mieć swobodę w wyborze kontrolowanych tematów i stosowanych metod kontroli, w planowaniu audytu oraz w organizacji i zarządzaniu swoimi urzędami. Władza ustawodawcza i wykonawcza nie powinna ingerować w działalność NOK. Z kolei kontrolerom należy zapewnić swobodny i nieograniczony dostęp do dokumentów i informacji niezbędnych do właściwego wypełniania przez nich obowiązków.
Deklaracja z Meksyku podejmuje także kwestię treści i publikacji raportów z kontroli. Podkreśla, że NOK powinny mieć swobodę w ich tworzeniu i upublicznianiu, przy jednoczesnym zachowaniu obowiązku uprzedniego przedłożenia tych dokumentów właściwym władzom.
Zobacz Deklarację z Meksyku w sprawie niezależności NOK - 2007 (plik PDF)
