Grupa Wyszehradzka – wspólne działanie

Na tegorocznym spotkaniu Grupy Wyszehradzkiej podjęto dwa wiodące tematy. Prezes NIK Krzysztof Kwiatkowski szeroko opowiedział o wdrożonym w NIK nowym „Systemie zarządzania jakością”, w ramach którego wdrożono w Izbie zarządzanie projektowe oraz oceną jakości kontroli w ramach tzw. „Rankingu kontroli”. System wzbudził bardzo duże zainteresowanie obecnych, m.in. do polskiej NIK przyjedzie delegacja ze słowackiego organu kontroli, żeby się zapoznać ze szczegółami rozwiązań i przeanalizować możliwości jego wdrożenia na Słowacji.

Na spotkaniu przedstawiono także działalność analityczną NIK. Najwyższa Izba Kontroli swoje zadania wykonuje na podstawie rocznego planu pracy, uchwalonego przez Kolegium NIK i przedkładanego Sejmowi RP. Jednak opracowanie planu pracy NIK to wieloetapowy, trwający kilka miesięcy proces. Tematy kontroli dotyczą bowiem problemów zidentyfikowanych w przeprowadzonej na wstępnym etapie prac planistycznych analizie ryzyka, obejmującej główne obszary funkcjonowania państwa. Badane więc są sygnały dochodzące z zewnątrz, które dotyczące nieprawidłowości w różnych obszarach funkcjonowania państwa lub brak rozwiązań prawnych i systemowych.

Prezes Izby powołując się na opracowywane projekty planów pracy NIK, podkreślił, że uwzględnia się również czynniki makroekonomiczne wpływające na jakość życia obywateli i funkcjonowanie państwa. Wnikliwie analizuje się także sugestie tematów kontroli zgłoszone przez Sejm i Senat Rzeczypospolitej Polskiej, Prezesa Rady Ministrów oraz Rzecznika Praw Obywatelskich.

Krzysztof Kwiatkowski, dzieląc się swoim doświadczeniem z szefami Najwyższych Organów Kontroli Grupy Wyszehradzkiej oraz Austrii i Słowenii, wyjaśniał m.in. na czym polega procedura planistyczna obowiązująca w NIK, mówił o jej poszczególnych etapach: analizie ryzyka, zgłaszaniu propozycji tematów kontroli przez pracowników i dyrektorów jednostek kontrolnych NIK, członków Kierownictwa NIK oraz radców Prezesa NIK; o analizie i weryfikacji zgłaszanych tematów; o uszczegóławianiu kontroli i dopracowywaniu ich zakresu podczas paneli z udziałem jednostek NIK oraz Zespołu ds. Planowania.

Kolejny wiodący temat spotkania wysokich rangą urzędników, dotyczył jakości kontroli. Wiadomo, jak  poważnym wyzwaniem dla wszystkich NOK jest konsekwentne utrzymanie wysokiej jakości kontroli. Od niej zależy reputacja i wiarygodność instytucji, a także na jej zdolność do wypełniania mandatu. Ten wątek szczegółowo omówił Wiesław Karliński, wicedyrektor Departamentu Metodyki Kontroli i Rozwoju Zawodowego, podkreślając, że każdy kontroler jest odpowiedzialny za jakość wykonywanego zadania stosownie do funkcji pełnionej w procesie kontrolnym, w tym za zgodność produktu wynikowego z wymogami jakościowymi. Zanim przeszedł do omawiania zasad i procedur kontroli jakości, rozwiał wątpliwości, które mieli polscy kontrolerzy, np. czy system zapewnienia jakości procesu kontrolnego uda się uchronić przed zbędnym zbiurokratyzowaniem?

Spotkania Grupy Wyszehradzkiej oraz Austrii i Słowenii, które odbywają się od 2002 roku, zawsze są okazją do wymiany doświadczeń i wielu dyskusji. Tak było podczas tegorocznego zjazdu przedstawicieli szefów NOK. Na jednym z briefingów, w którym uczestniczył prezes NIK Krzysztof Kwiatkowski, Karol Mitrik, prezes NOK Słowacji,  Miloslav Kala, prezes NOK Czech oraz burmistrz miasta Jan Volny rozmawiano o szeregu projektach (m.in. informatycznych i środowiskowych), ponieważ zarówno Polska, Słowacja jak i Czechy są uczestnikami różnych grup roboczych Komitetu Kontaktowego szefów NOK krajów UE. Przypomnijmy, że Polacy od lat pozostają ambasadorami współpracy między najwyższymi organami kontroli. Są np. absolutnymi liderami w Europie pod względem międzynarodowych kontroli równoległych, czyli przeprowadzonych wspólnie z najwyższymi organami kontroli innych państw. Do tej pory Izba zrealizowała łącznie około 60 takich przedsięwzięć, czego nie dokonał jeszcze żaden europejski organ kontroli.

W trakcie spotkania Prezesi najwyższych organów kontroli grupy V4+2 podpisali tzw. Memorandum Spiskie, którego celem jest podniesienie skuteczności działania krajowych organów kontroli, szczególnie w obszarze dotyczącym wydatkowania środków publicznych.