Uprawnienia NIK i Europejskiego Trybunału Obrachunkowego (ETO) do kontroli zarządzania i wykorzystania środków Unii Europejskiej przez polską administrację i beneficjentów nakładają się. ETO kontroluje wykonanie budżetu i zarządzanie finansami UE przez Komisję Europejską, jednak ponieważ ponad 80% wydatków unijnych jest realizowanych przez państwa członkowskie, kontrole ETO mają miejsce głównie na ich terytorium. Wynika stąd potrzeba współdziałania NIK i ETO. - Współpraca Najwyższej Izby Kontroli z Europejskim Trybunałem Obrachunkowym rozwija się od lat 90. NIK wraz z ETO zainicjowała współdziałanie najwyższych organów kontroli państw kandydujących do UE - przypomniał prezes NIK, Krzysztof Kwiatkowski.
Znaczącą rolę współpracy międzynarodowej, nieodzowną dla wypełniania misji Europejskiego Trybunału Obrachunkowego, zaakcentował w swoim wystąpieniu także Prezes ETO, Vitor Caldeira. -Pełnimy funkcję niezależnego strażnika interesów finansowych obywateli Unii, pomagamy instytucjom europejskim i państwom członkowskim w usprawnianiu zarządzania unijnymi finansami. Polska jest jednym z głównych beneficjentów funduszy europejskich, dlatego bardzo cieszymy się, że poznamy polskie doświadczenia - podkreślił Prezes Caldeira.
Prezes Krzysztof Kwiatkowski mówił o ogromnej odpowiedzialności NIK, która na bieżąco i stale kontroluje prawidłowość wykorzystania środków z funduszy europejskich. - Nie chodzi przecież o zastrzyk finansowy dla Polski, ale o takie wykorzystanie środków, aby stały się narzędziem do transformacji gospodarczej, do powstania miejsc pracy, do rozwoju firm, do innowacyjności - tłumaczył Prezes NIK.
Problematyka prawidłowego wykorzystania funduszy europejskich jest stale obecna w pracy NIK. Jedno z najnowszych osiągnięć to unikalna współpraca kontrolerów z NIK z audytorami z ETO dotycząca kontroli zwalczania chorób odzwierzęcych, w której polscy kontrolerzy uczestniczyli nie jako obserwatorzy, ale jako aktywni członkowie zespołu kontrolerów ETO. To jednocześnie pierwszy krok na drodze do wspólnego - z udziałem ETO i najwyższych organów kontroli państw członkowskich - przeprowadzenia kontroli wykonania zadań, a potem przekazania wyników tej kontroli parlamentom poszczególnych krajów i Parlamentowi Europejskiemu. To dobry sposób na zmniejszenie luki, na którą wskazuje ETO: niewystarczających danych na temat wyników osiąganych dzięki polityce Unii Europejskiej oraz dzięki programom wydatkowania środków unijnych.
Dobre świadectwo wystawia polskiej rozliczalności jedno z najnowszych opracowań ETO „Rolnictwo i spójność: przegląd wydatków UE w latach 2007-2013”. Wnioski z publikacji pokazują, że pomimo tego, iż Polska ma największy udział w budżecie UE, nieprawidłowości w transakcjach występowały w Polsce dużo rzadziej niż przeciętnie w Unii Europejskiej. Z kolei w raporcie ETO na temat lotnisk zaznaczono, że Polska, jako jedyna spośród wszystkich objętych kontrolą państw członkowskich, opracowała długoterminową strategię rozwoju lotnisk. W innym raporcie, dotyczącym wsparcia dla małych i średnich przedsiębiorstw w obszarze handlu elektronicznego [z ang. e-commerce], wysoko została oceniona polska praktyka badania planów biznesowych podczas wyboru projektów i łączenia wsparcia publicznego z wynikami tych projektów.
Europejski Trybunał Obrachunkowy wskazuje na potrzebę intensywniejszej współpracy pomiędzy parlamentami, instytucjami zarządzającymi, a instytucjami kontrolnymi poszczególnych państw członkowskich Unii Europejskiej. W opinii Trybunału bliższa współpraca tworzy miejsce dla lepszej rozliczalności. - Polska ma w tej kwestii ważną rolę do odegrania. Dlatego też rozmawialiśmy już z przedstawicielami państwa polskiego, podkreślając konieczność bliskiej współpracy oraz potrzebę dzielenia się wynikami pracy pomiędzy naszymi instytucjami - mówił na spotkaniu w NIK prezes Caldeira.
Podczas trzydniowej wizyty przedstawiciele ETO spotkają się z polskim prezydentem, premierem przedstawicielami rządu, a także polskimi posłami do Parlamentu Europejskiego, parlamentarzystami oraz przedstawicielami samorządów.
Prezydent Bronisław Komorowski odznaczył Prezesa Europejskiego Trybunału Obrachunkowego, Vitora Caldeirę, Orderem Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej.
Europejski Trybunał Obrachunkowy jako niezależny zewnętrzny audytor Unii Europejskiej ma za zadanie sprawdzać, czy fundusze unijne zostały pozyskane i wykorzystane zgodnie z zasadami gospodarności, wydajności i skuteczności. ETO ma siedzibę w Luksemburgu. Obecnie jego prezesem jest Vítor Caldeira (wybrany w styczniu 2014 r. na trzecią, 3-letnią kadencję). W skład Trybunału wchodzi 28 członków, po jednym z każdego państwa członkowskiego, powoływanych na 6-letnią kadencję. Każdy z członków przypisany jest do jednej z pięciu izb Trybunału: cztery izby odpowiadają za kontrole poszczególnych obszarów wydatków unijnych oraz dochodów, zaś piąta odpowiada za koordynację, ocenę, zapewnienie jakości i rozwój. W latach 2004-2010 członkiem ETO był Jacek Uczkiewicz, wiceprezes NIK w latach 1995-2001 i ponownie od listopada 2013 r.
Obecnie członkiem ETO z ramienia Polski jest, od maja 2010 r., Augustyn Kubik (doradca Prezesa NIK, później wiceminister rozwoju regionalnego), który w marcu br. został wybrany na przewodniczącego izby I Trybunału.
Więcej na temat wyboru Augustyna Kubika na przewodniczącego izby I w ETO >>
