Jednym z kluczowych zadań Europejskiego Trybunału Obrachunkowego (ETO) jest sporządzanie rocznego sprawozdania dotyczącego wykonania budżetu UE oraz działań finansowanych z Europejskich Funduszy Rozwoju. Sprawozdania Trybunału są kopalnią wiedzy o finansach UE. Pomagają też zrozumieć, na czym polegają najczęstsze błędy przy wykorzystywaniu funduszy europejskich.
Janusz Wojciechowski, polski członek ETO, przyjechał do NIK, by przybliżyć najważniejsze ustalenia z opublikowanego przez Trybunał sprawozdania za 2015 rok. Omówił też wybrane raporty specjalne Trybunału. Dotyczą one kolejowego transportu towarowego w UE, pomocy publicznej, transportu śródlądowego i morskiego, infrastruktury portów lotniczych, polityki spójności oraz oszustw związanych z VAT.
Janusz Wojciechowski zwrócił uwagę na najważniejsze pokontrolne wnioski ETO dotyczące unijnych projektów: brak jasno sprecyzowanych celów i priorytetów, brak powiązania projektów z celami, brak jasnych mierników efektywności wydatków oraz słabość kontroli na poziomie państw członkowskich.
W dyskusji, w której wzięło udział kilkanaście osób, pytano członka ETO o przyszłe kontrole Trybunału, m.in. dotyczące realizacji planu Junckera, stosowania instrumentów finansowych i działalności Frontexu. Sugerowano celowość dalszego zacieśnienia współpracy między Trybunałem i narodowymi organami kontroli państw członkowskich, m.in. w zakresie planowania kontroli i wspólnego popularyzowania ich wyników.
Prezes NIK Krzysztof Kwiatkowski poinformował Janusza Wojciechowskiego o pojawieniu się potencjalnie nowych obszarów współpracy między Izbą a ETO. Chodzi o zagadnienia jakości powietrza i dobrostanu zwierząt. W obu przypadkach NIK przeprowadziła niedawno kontrole, których koncepcja i wyniki mogą zostać wykorzystane przez Trybunał.
Jednocześnie Janusz Wojciechowski (który sam stał na czele NIK w latach 1995-2001) podkreślił, że „profesjonalizm działań Najwyższej Izby Kontroli jest wysoko oceniany przez ETO". Wyraził też opinię, że koncepcja analizy wykonania budżetu państwa, corocznie przedkładanej przez NIK Sejmowi, może zostać wykorzystana w pracach nad zmianą koncepcji sprawozdania rocznego Trybunału. Izba inspiruje też ETO szerokim zakresem kontroli, których przedmiotem - obok spraw finansowych - jest realizacja praw obywateli przez administrację.
ETO jest dla NIK jednym z najważniejszych partnerów. Na początku grudnia Trybunał zaprosił Izbę do współpracy przy przeglądzie horyzontalnym dotyczącym strategii UE w dziedzinie energii i klimatu. ETO chce w szerokim opracowaniu wykorzystać wnioski z raportów publikowanych przez krajowe organy kontroli. Polska była trzecim krajem po Niemczech i Hiszpanii, do którego przedstawiciele Trybunału wybrali się w tej sprawie osobiście.
NIK i ETO współpracowały już wcześniej. W 2014 roku precedensową kontrolę Trybunału na terenie Polski (dotyczącą zwalczania chorób odzwierzęcych) przeprowadził zespół składający się zarówno z kontrolerów ETO, jak i NIK. Polska była pierwszym krajem, który zawarł porozumienie umożliwiające takie przedsięwzięcie, co zostało odczytane jako wyraz wysokiego zaufania do kompetencji naszych kontrolerów. Kolejna wspólna kontrola, dotycząca instrumentu Jaspers (ang. Joint Assistance to Support Projects In European Regions, pol. Wspólna Pomoc we Wspieraniu Projektów dla Europejskich Regionów), miała miejsce w 2016 roku. W najbliższym czasie opublikowany zostanie podsumowujący ją raport.
